Sadece kazada değil, kömürde de öncü!
Siirt’teki kaza sonrasında Ciner Holding ve onun enerji ve madencilik kolu olan Park Teknik Elektrik Madencilik Turizm San. ve Tic. A.Ş akla geldi. Aslında kömür ve madencilik denince Cinerler Park Teknik demek, Park Teknik ise pek çok konuda öncü demek. Türkiye’nin özellike ikibinli yıllar sonrası hızlanan yüksek karbon ekonomisi dönüşümünde devletin pek çok politikalarında Park Teknik ilkler içinde yer aldı.
Park Teknik kaza demek! Park Teknik 2007’de Afşin-Elbistan B santralinin maden sahası kömür çıkartma işini aldı. 2011’de ise Çöllolar adı verilen sahada kaza oldu. Kaza tıpkı Siirt’te yaşandığı gibi hatalı hafriyat sonucunda milyonlarda metreküp toprağın alındığı çukura, milyonlarca metreküp toprağın dolması şeklinde gerçekleşti. 9 işçinin halen toprak altından çıkartılamadığı kazanın davası ise 5 yıldır sürüyor. En son gerçekleşen 21. duruşmada yine hakim kararı açıklamadı!
Park Teknik yerli kömürde özel sektöre devir teslim demek! Çayırhan Termik Santali 1. ve 2. ünite ile 1. ve bunlara kömür sağlayan maden sahaları 30.06.2000 tarihinde, 3. ve 4. üniteler ise 04.10.2001 tarihinde Park Teknik’e devredildi!. 3. ve 4. ünitelere kömür sağlayan maden sahaları ise 26.08.2011 tarihinde Park Termik tarafından devir alındı. O zamana kadar özel sektörün kömür santrallerinde adı geçmezken, Park Teknik Çayırhan Termik Santralini teslim alan firma oldu.
Park Teknik Rödovans modeliyle hem kömür hem de elektrik üretimi demek! Rödovans modeliyle kömür üretimini Soma faciası ile öğrendik. Rödovans modeliyle elektrik üretimi ise ilk Park Teknik ile başladı. Silopi Harpul’da rödovans yoluyla kömür çıkartma ihalesini 2003’de alan Park Elektrik, ertesi yıl ise kömür santrali lisansına başvurdu. Böylece rödovans yoluyla kömür üretimi işini rödovans yoluyla elektrik üretimi modeline fiilen çeviren ilk şirket oldu. Bugün Park Elektrik’in Silopi’de 405 MW gücünde termik santrali çalışıyor.
Park Teknik’in rödovans modeliyle elektrik ürettiğinin devlet tarafından reddedilmesi demek! 2012’de Bartın Vekili Rıza Yalçınkaya’nın soru önergesine dönemin Enerji Bakanı “termik santral kurma ve üretilecek elektrikten pay alma (rödovans) karşılığında özel şirketlere verilmektedir” derken, Silopi Harpul sahasının bu yöntemle özel sektöre verdiğini cevapta ifade ediyordu. Özetle, Park Teknik’in Silopi Harpul’daki santrali rödovans yolulyla kömür üretimi diye başlayan, sonrasınsa rödovans modeliyle elektrik üretimine dönen bir iş modeli idi. Ancak, rödovans yoluyla elektrik üretiminin alımı ile ilgili Balıkesir vekili Ahmet Akın tarafından 2016 Mayıs ayında sorunlan bir başka önergeye verilen cevap ise çok daha ilginç. Eski bakan, kamu raporları ve ilgili çalışmalar Silopi’deki santralin rödovans modeli olduğunu kabul ederken, dönemin enerji bakanı “rödovans yoluyla üretilen ve Tetaş tarafından satın alınan elektrik enerjisi bulunmamaktadır” diyerek herşeyi reddetmiş oldu. Yani 2009’dan bu yana Silopi Termik Santrali çalışırken, bunun adı rödovans olarak bilinirken, dahası bu model ile diğer santraller varken bakan bunlardan rödovans karşılığı elektrik alınmadığını ifade etti!
Özetle Park Teknik güç demek! Nasıl mı? Çok basit, Haziran 2016’da eklenen Elektrik Piyasası Kanunu 18/5 maddesi TETAŞ ve EÜAŞ’a özelleştirmelerde istisnalar getirdi. Bu istisnaları Özelleştirme İdaresi 3 Ekim 2016’da hemen uyguladı ve Çayırhan’da EÜAŞ’a ait alanda yeni bir termik santral kurulması için 21 Kasım’da teklifleri almak için ihaleye çıktı. İlginçtir, bakan gibi idare de rödovans ifadesini kullanmadı. Siirt bakır madeni kazası 17 Kasım’da olduktan tam iki gün sonra, 19’unda Çayırhan’da devlet tarafından alt yapısı hazır hale getirilen Çayırhan’daki termik santrali özelleştirmesi ihalesi Aralık ayına ertelendi. Yani 6 ay gibi bir sürede Çayırhan’da istisnai özelleşetirme ile ilgili kanun değişikliği maddesi girdi, ihalesi hazırlandı, ihalaye çıkacakken kaza sonrası ertelendi.
Özetle, Ciner’ler Park Teknik demek, Park Teknik ise yerli kömür çıkartmaktan, kazasına, kanun maddesi değişikliğinden ihale ertelemesine kadar herşey demek, yani yüksek karbon ekonomisi, fosil yakıt ekonomisinin kendisi demek.
— * —-
Konuya dair faha fazla bilgi için:
Rödovans Modeliyle İklim Değişikliği Raporu için tıklayınız.
ÖİB’nin açılması için tıklayınız.
