Kolin Kozluören’de Rödovans Yoluyla İklimi Değiştiriyor!
Kolin Soma’da daha önce Yırcalı köyü yakınların termik santral kurma işine halk direnince, şimdi Kozlucaören köyüne dadandı. Ama meselenin arka planı durumdan daha vahim.
Kolin, kuracağı santral işini TKİ’den aldı. Bunun adı rödovans yoluyla elektrik üretimi. Bölgeyi kiralıyorsunuz ve maden çıkartma ve termik santralde yakma hakkına sahip oluyorsunuz. Bunun için üretim başına devlete kira ödüyorsunuz ama üretiminizi de devlet satın alıyor. Yani al gülüm ver gülüm modeli.
Ağustos 2012’de ihaleyi kazanarak Soma’daki rezerv üstüne termik santral kurma karşılığı madenin sahibi oldu. Aradan daha 5 ay geçmedi EPDK’ya lisans başvurusu yaptı. ÇED sürecini de hızla tamamladı ve 17 Mart 2014’de Çevre ve aslen Şehircilik Bakanlığı olan bakanlıktan olumlu kararı aldı. Devlet ise bu durumda yavaş kalamazdı. Acele bir şekilde kamulaştırma kararını Bakanlar Kurulu aldı ve 10 Mayıs 2014’de Resmi Gazete’de yayınlandı. Hızını alamadı, Kasım ayında Yırca köyünde 7 bine yakın ağacı kesti.
Öyle bir hız ki, resmi bürokrasi, şirket durmuyordu. Ancak Yırca halkı ve destek verenler dava açması ile durum değişti. 25 Aralık 2014 günü Danıştay 6. Dairesi, Yırca Köyü’nde Soma Kolin Termik Santrali’nin inşası amacıyla alınan acele kamulaştırma kararını esastan iptal etti. EPDK daha karar çıkmadan 10 Aralık 2015’de yeri ve projesi değiştirilen Soma Kolin Termik Santrali için, Hidro-Gen Enerji’ye 35 yıl süreli elektrik üretim lisansı verdi.
Kolin şimdi yeni proje sahasına, Kozluören köyüne dadandı. 2 Mayıs 2016 sabah saatlerinde ağaç kesmeye girişti. Neden? Kolin’in bu hızı nereden kaynaklanıyor? Neden bu kadar hızlı? Bu soruların cevabı Kolin’in de parçası olduğu yeni kömür pazarı modelinde; Rödovans Yoluyla Elektrik Üretimi!
1- Kolin Soma rödovans ihalesini Ağustos 2012’de kazandı. İhalede üreteceği her bir KWh elektrik için devlete 4,62 krş kira ödemeyi taahhüt etti. Böylece 153 milyon ton kömür rezervi üstüne 450 MW kurulu güce sahip bir santral kuracak.
2- 3 Ekim 2012’de rödovans sözleşmesi Enerji Bakanının da katılımı ile imzalandı. Yatırım için verilen 6 yıl süre başlamış oldu. Yani 2018 yılı Ekim ayına kadar santrali açması gerekiyor. öncesinde açsaydı bedelin yarısını ödeyecekti. Sonrasında açınca süreyi kaçırmış oluyor, zarar ediyor.
3- Ama bir sorun var! Devlet bu elektriği kaç liradan alacağını söylemiyor. Çünkü, sözleşme gizli!
Özetle, süre azaldıkça, Kolin’in hızına uygun işler yapılması gerekiyor. Yırca’da olduğu gibi Kozluören’de de oldu bittiye getirmeye çalışıyor. Kolin rödovans yoluyla elektrik üretimi işine alan 9 şirketten biri. Saat çalışıyor, kar azalıyor, zarar artıyor. Kozluören halkı #AğaçKesilmeyecek, #KömüreYerYok demesine rağmen ve nöbet tutmasına rağmen Kolin gece yarısı ağaç kesiyor.
Yırca’daki proje acele kamulaştırması, ÇED’i, ağaç kesimi ile sorunlu bir proje idi. Bu projede aynısı.
Zaman daraldıkça Kolin ağaç kesmek zorunda, devlet ise buna göz yummak zorunda. Çünkü devlet hem kirayı alacak, hem elektriği alacak ve böylece yüksek karbon ekonomisini büyütecek. Ancak, bu iş rödovans modeli ile kömür üretmekten çok, iklimi değiştirmek anlamına geliyor.
Mesele 3 noktada bizim meselemiz;
1- Santral yapılması, madenin çıkartılması bölgedeki ağaçlar kesilmesi demek.
2- Milyonlarca ton kömür toprak altından çıkartılması ve yakılması demek.
3- Üretilen elektriğin devletin alması, bunu da bize fatura etmesi demek. Yani bu proje bizim cebimizden çıkacak. Ama ne kadara alınacağı bilinmiyor. Sözleşmesi kamuya açık değil. TBMM’de sorulmazsa öğrenemeyeceğiz.
Kolin’in yaptığı rödovans sözleşmesini bilmiyoruz. Ama yerel halka ve dünyaya vereceği zararı biliyoruz. Kolin rödovans sözleşmesi yoluyla iklimi değiştiriyor. Devlet ise bu işin sahibi olarak sessiz.
Ortada iklimi değiştiren bir rödovans sözleşmesi var! O sözleşme ne #AğaçKesilmeyecek diyor, ne de #KömüreYerYok diyor. Tek bildiğimiz ise rödovans yoluyla iklimin değiştireceği.
Not: Rödovans Modeliyle Elektrik Üretimi: Rödovans Yoluyla İklim Değişikliği raporundan yararlanılmıştır.