Akkuyu’nun benzerinde nükleer kaza oldu, haberimiz olmadı!
Mersin Akkuyu Nükleer Santral’i projesi için Rusya’da Novovoronezh Nükleer Enerji Santrali’nde kurulan reaktör örneğinde arıza meydana geldi. Ağustos ayında deneme çalışmalarına başlayan VVER-1200 tipi reaktör tam kapasite 2 hafta çalışmasının ardından 10 Kasım’da, (şayet Rus tarafının verdiği bilgiler doğruysa) elektrik jeneratöründen dolayı kısa devre yaparak arızalandı. Arıza ardından reaktörün çalışmaları şimdilik durduruldu.
Yetkililer bu tip arızaların yaşanabileceğini belirtseler de arıza hakkında bilgi vermek için neden 6 gün beklendiği hakkında bir açıklama yapılmadı. Akıllara Rusların 1957’de yaşanan nükleer kazayı 30 yıl saklaması geldi.
Kyshtym Nükleer Kazasında ne oldu?
Rusya’nın Kyshtym şehri yakınlarında bulunan Mayak Nükleer Santrali’nde atık saklama ünitesi yoktu ve yetkililer santralin açıldığı 1948 yılından itibaren radyoaktif atıkları yakınlardaki nehire döküyordu. Doğrudan bölgede yaşayanların içme suyu kaynağı olan nehirden 124,000 kişi orta ve yüksek seviyeli radyasyona maruz kaldı.
1957 yılının Eylül ayında, içerisinde 70 ton atık bulunan havuzlardan bir tanesinin soğutma sistemleri bozuldu ve sıcaklık hızla artmaya başladı. Patlama sonucu 2,5 metre kalınlığındaki beton parçalanarak yeraltındaki tank havaya uçtu. 70-80 ton yüksek radyoaktif içerikli madde açığa çıktı. Binlerce kilometrekarelik alan yüksek dozda kirlendi. Kaza 1970’lerin ortalarına kadar gizlendi. 30 kadar yerleşim biriminin adı haritadan silindi. Yaşanan patlama sonucunda doğrudan ölümler yaşanmasa da açığa çıkan radyasyondan en az 272,000 kişi etkilendi. Radyasyon yüzlerce kilometre yayılırken etkilenen bölgeden 10,000 kişi tahliye edildi. Kaza Uluslararası Nükleer Olay Ölçeği seviyesi 6 olarak değerlendirildi.
Novovoronej NGS-2, Akkuyu’nun referans santrali midir?
Konuya dair şirketin açıklaması burada:
Novovoronej NGS-2’nin 1 No’lu güç ünitesi, “3+” nesil Rus NGS tasarımı olup, geliştirilmiş teknik ve ekonomik özelliklere sahiptir. Bu ünite, “AES-2006” tasarımına göre inşa edilmiş olup, VVER-1200 nükleer reaktörü ile donatılmıştır. Bu tasarımın temeli, VVER reaktörlü NGS’lerin yarım asırlık güvenli ve kazasız işletme tecrübesine dayanmaktadır. Modern NGS tasarımı, Rus mevzuatının belirlediği gerekliliklerin yerine getirilmesi ve UAEA’nın tavsiyelerine uyulmasına odaklı olarak hayata geçirilmektedir. Yenilikçi teknolojileri bünyesinde barındıran bu modern reaktörün başlıca özelliği ise, geleneksel aktif güvenlik sistemlerinin yanı sıra ilave pasif güvenlik sistemlerinin de kullanılmasıdır.
“AES-2006” tasarımı deprem, tsunami, fırtına, uçağın çarpması gibi etkenler ve bunların kombinasyonlarına karşı koruma öngörülmektedir. “3+” nesline ait olan reaktör, güvenliğin sağlanmasına ilişkin ilgili Rus mevzuatının öngördüğü gereklilikler ve Fukushima NGS’de meydana gelen kazadan sonra güncellenen UAEA tavsiyelerine uygun olarak tasarlanmıştır.
“AES-2006” tasarımında reaktör bölümü çift koruma kabına sahiptir. Reaktör gövdesinin altında eriyik muhafaza düzeneği bulunur. Reaktör, pasif soğutma sistemine sahiptir.
Novovoronej NGS-2, Türkiye’nin ilk nükleer santrali olan Akkuyu NGs için referans santral olarak belirlenmiştir.
Kaynak: Novovoronej NGS Bilgi ve Halk ile İlişkiler Departmanı
